Epigenetyka - dziedziczne nawyki

Następnym razem gdy ktoś ci powie, że dieta i ruch nie mają wpływu na zdrowie i leczenie chorób, ponieważ nie ma na to "naukowych dowodów", spytaj się, czy aby napewno.

thesecretofreiki.com

Pomostem pomiędzy zdrowiem/chorobą, a czynnikami takimi jak: dieta, ćwiczenia, medytacja, sen, stress, palenie i hormony stanowi epigenetyka. Do tej pory dowodów na powiązanie zdrowia z czynnikami środowiskowymi nieskutecznie szukano w genach  (pierwszym kodzie), a w szczególności w mutacjach, czyli zmianach matrycy DNA. Okazuje się jednak, że za pomocą samej genetyki nie jesteśmy w stanie namalować całego obrazu i że typowe spostrzeżenia, takie jak "dieta nie wpływa na genom" jest prawdą. Dowodów na to, że dieta wpływa na zdrowie nie znajdziemy w genetyce ale epigenenomie (drugim kodzie), który kontroluje „pierwszy kod” poprzez modyfikowanie aktywności genomu.

www.abc.net.au

Coraz więcej wyników badań naukowych wskazują, że czynniki takie jak dieta, ćwiczenia (joga), medytacja, sen (melatonina jest czynnikiem epigentycznym, przenikajacym do każdej komórki i naprawiajacym DNA), stress, palenie i hormony mogą zmieniać regulację naszego genomu. Tego rodzaju zmiany  nie wynikają ze zmian w kodzie genetycznym, są utrzymywane w naszym organizmie za pośrednictwem mechanizmu epigenetycznego, czyli  będącego niejako „ponad” genomem (stąd grecki przedrostek „epi”). Mogą one np. powodować, że geny są wyłączane (nie powstają białka przez nie kodowane, jest to zahamowanie ekspresji genów) lub wyciszane (produkcja białek ulega zahamowaniu lub istotnemu zmniejszeniu). Działanie mechanizmu epigenetycznego może się też objawiać wzmocnieniem ekspresji genów. Ogólnie rzecz biorąc mechanizmy epigenetyczne sprawiają, że ta sama matryca DNA jest odczytywana inaczej, możemy mieć albo za dużo jakiegoś białka, albo za mało i w zależności od wielkości zmiany możemy, albo wywołać stan chorobowy albo zdrowotny. Intrygujące jest to, że zmiany epigenetyczne są wywoływane przez środowisko, mogą być dziedziczne czyli utrwalane w pokoleniach i potencjalnie są ODWRACALNE.

www.lexicolatry.com

Głównymi mechanizmami kontroli epigenetycznej u ssaków są metylacja DNA, modyfikacja histonów i interferencja RNA, czyli wyciszanie ekspresji genów przez siRNA. Wyżej wymienione modyfikacje DNA nie zachodzą w obrębie samej matrycy DNA, ale na jej obrzeżach. Modyfikacje epigenetyczne wpływają na aktywność genów, sprawiając, że jedne stają się bardziej aktywne, a aktywność innych ulega zahamowaniu albo całkowitemu zatrzymaniu. W odróżnieniu od zmian genetycznych, które są trwałe, zmiany epigentyczne mogą być odwracalne, sugerując, że mamy bezpośredni wpływ na to, czy na przykład będziemy zdrowi czy chorzy.

www.abc.net.au

Chociaż od dawna wiemy, że palenie i złe odżywianie szkodzą zdrowiu i skracają życie, to dopiero niedawno udowodniono, że owe złe nawyki wpływają także na nasze dzieci, że są one dziedziczne. Tak więc złe nawyki jak również te dobre mogą być przekazywane pokoleniom i nie lekceważmy już wzruszeniem ramion, że warzywa powinny stanowić większą część każdego posiłku. Bierzmy przykład z naszych przodków, którzy jeszcze na początku XX wieku odżywiali sie super zdrowo, każdego dnia mieli w swojej diecie ryby, jajka, orzechy, owoce, warzywa, zupy. Ich dieta była różnorodna i tak odmienna od naszej.

socgen180genocide.wordpress.com

Coraz więcej dowodów wskazuje, że dieta pochodzenia roślinnego, bogata  w związki takie jak kwas foliowy, polifenole herbaty, izoflawony i polifenole, posiada właściwości przeciwnowotworowe, które mogą być przenoszone przez metylację DNA czyli epigenetycznie. Do tej pory naukowcy potwierdzili wpływ epigenetyczny (zarówno poprzez metylację DNA, modyfikację histonów i poprzez interferencję RNA)  na nasze zdrowie takich związków jak: "genistein" (izoflawony), fitoaleksyna (obecna w winogronach, i czerwonym winie), kurkuma, maślany (produkowane na wskutek metabolizmu błonników zawartych w produktach spożywczych), selen, kwas foliowy, substancje zawarte w brokułach i warzywach kapustowatych, jak również te zawarte w czosnku, cebuli i porach.

www.self.com

Na potwierdzenie hipotezy, że rak może powstawać na wskutek mechanizmów epigenetycznych naukowcy z Centrum "Baylor College of Medicine and Texas Children's Hospital" stworzyli model myszy i tym samym udowodnili, że same zmiany epigenetyczne mogą powodować raka. Dzieki epigenetyce coraz częściej sie słyszy, że środowisko ma wpływ na powstawanie raka, że predyspozycje mogą być przekazywane z pokolenia na pokolenia, że prześladujące nas lęki mogą pochodzić od naszych rodziców i dziadków,  ale również  i to, że niektóre zmiany chorobowe mogą być odwracalne, ponieważ zmiany epigenetyczne niekoniecznie są trwałymi zmianami. Czego nas nauczyła do tej pory epigenetyka jest to, że ciało ma swoistą pamięć, a tajemnicą zdrowia w przypadku znacznej części chorób tkwi nie w materiale genetycznym, lecz w regulacji jego aktywności, czyli sposobie i stylu życia.

www.drzimmermann.org


http://trendsnutrition.com/?tag=louise-hay
http://www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/zagadki-epigenetyki 
http://advances.nutrition.org/content/1/1/8.full

Kulinarne Memy

Memy kulinarne to termin, którym określam grupę nieśmiertelnych potraw. Przepisy na te potrawy zmieniają się często, tak jakby dania musiały się dostosować do warunków i biegnącego czasu - są więc jednostkami naszej świadomości kulturowej. Jeśli nie slyszeliście do tej pory terminu mem, serdecznie polecam książki i opracowania popularno-naukowe na ten temat. Mem to fascynująca jednostka. W wikipedii znajdziecie pare tutyłów, po które warto sięgnąć: http://pl.wikipedia.org/wiki/Mem

Tak więc memy, podobnie jak geny, różnią się swoim przystosowaniem do przetrwania w środowisku ludzkim. Niektóre rozmnażają się jak króliki, ale mają bardzo krótki żywot. Przykładami takich memów kulinarnych wydają się być makarony, pizza, ketchup, chipsy, sushi i lody. W dzisiejszych czasach nie ma chyba człowieka który by nie znał smaku pizzy. Skąd ta popularność? Co zapewniło pizzy taką popularność i żywotność? I dlaczego makarony są popularne pomimo, że są tuczące? Czy to dlatego, że jemy je z serami tak jak pizzę? Ser parmezan to smak umami, który sprawia, że każda potrawa nim przyprawiona smakuje lepiej (myślę, że poświęcę jeden z moich blogów smaku umami, jest to jeden z najbardziej fascynujących tematów kulinarnych). Tak samo jest z ketchupem, ketchup to smak umami i nie zdając sobie sprawy używamy go, żeby poprawić smak jedzonej potrawy. Sushi? To wariacja, odszczep potraw rybnych. Myślę, że różnorodność potraw zapewnia żywotność i przetrwanie poszczególnym memom kulinarnym. O lodach wiem, że są smaczne i że je uwielbiam. Duńczycy posuwają się dalej i mówią, że lody są super na przeziębienie :)

Inne, z kolei, reprodukują się wolno, ale utrzymują się przez wieki. W tej grupie znajduje się mięso, ryby i owoce morza, sery, jajka, zupy, kanapki, hamburgery, kurczak, jak również czekolada której kult rozwinęli Majowie.

Mięso jest żywnością towarzyszącą nam od początków. Jest niezwykle pożywne, jak również posiada smak umami, czyli jedząc je wiemy, że jest smaczne. W dzisiejszych czasach bardziej popularne jest mięso kurczaka i indyka, niż inne, a hamburger jest wariacją potraw robionych z mięsa mielonego.

 

 





Zupy również są prastarą potrawą. Niektóre znaleziska wskazują, że neandertalczycy gotowali zupy. Sądzi się tak po bezzębnych szkieletach, które sugerują, że ludzie, którzy stracili uzębienie nie umierali z głodu. Ostatnio natknęłam się na fajne zdjęcie zielonej zupy - wygląda tak apetycznie, że z chwilą, kiedy wyzdrowieję będę musiała stworzyć własną wersję.

Memy posiadaja trzy cechy charakterystyczne (wg wikipedii):

wierność kopiowania – im wierniejsza jest kopia, tym bardziej po kilku aktach kopiowania przypomina pierwotny wzorzec;



płodność – im szybsze jest kopiowanie, tym więcej powstanie replikatorów. Przemysłowa maszyna drukarska produkuje więcej kopii tekstu niż kopiarka biurowa.

długowieczność – im dłużej trwa jakakolwiek forma replikatora, tym więcej zostanie wykonanych z niej kopii. Obrazek wykonany patykiem na piasku może zniknąć, zanim ktokolwiek zrobi mu zdjęcie czy w jakikolwiek sposób zreprodukuje.

Memy pod względem tych cech są zasadniczo podobne do genów i innych replikatorów, takich jak wirusy komputerowe (http://pl.wikipedia.org/wiki/Mem).

Na mojej liście memów kulinarnych znajduje się makaron, mięso i osobno kurczak, ryby, owoce morza (w tym sushi), pizza, zupy, kanapki, czekolada, lody, sery i jajka.

Lista ta jest efektem moich przemyśleń i uzupełniona ostatnio przeczytanymi artykułami. Pomimo, że nie zawarłam w niej "zdrowych koktajli" to uważam, że powinny one się znaleźć na tej liście. Modne memy kulinarne ostatnio mają dodatek "zdrowy", który wydaje się zapewniać im przetrwanie w dzisiejszych czasach :) Ciekawa jestem czy czegoś nie pominęłam. Jestem bardzo ciekawa waszych spostrzeżeń.